Agency financially and/or technically supports the hereinbelow projects and activities of local authorities, universities, other state institutions and organizations, professional organisations with public institution status, non-governmental organizations, cooperatives, unions and other natural and legal persons provided that conditions are indicated clearly within the annual work schedules and guidelines for Project proposal applicants in accordance with the precedures and principles mentioned within the regulations:
Support Program for Attraction Centers
Kültürel miras hayat buluyor...
Cazibe merkezleri yaklaşımı; 1982 yılında yapılan ‘Yerleşme Merkezlerinin Kademelenmesi Çalışması’ esas alınarak geliştirilen, “Büyüme Kutupları Teorisi”ne dayanan, 9. Kalkınma Planı ve YPK kararları ile yasal dayanağını bulan, merkezlerin sosyo-ekonomik gelişmişlik seviyesine göre Kalkınma Bakanlığı tarafından belirlenen ve bu unvanı elde eden merkezlere yapılacak kilit müdahalelerle kalkınma ivmesinin yakalanması nihayetinde bu ivmenin çevrelerine de yayılması ile iç göçün bölge içerisinde tutulmasının amaçlandığı bölgesel bir stratejidir.
2007-2013 dönemini kapsayan Dokuzuncu Kalkınma Planı’nda, “Cazibe Merkezleri Programı”ndan bahsedilmektedir. Kalkınma Bakanlığı tarafından hazırlanan Cazibe Merkezlerini Destekleme Programı, “büyüme kutupları teorisi”nden hareketle oluşturulmuştur. Söz konusu teori, sınırlı olan ulusal kaynakların ülke genelinde eşit biçimde dağıtılamayacağı düşüncesi ile belirli merkezlerin seçilmesi ve yatırımların bu merkezlerde yoğunlaştırılmasını öngörmektedir. Büyüme kutuplarına yapılacak yatırımlar ile ekonomik hareketliliğin başlaması; ölçek ekonomisi ve yığılma ekonomilerinden kaynaklanan pozitif dışsallıklar ile sürekliliğin sağlanması ve çevresindeki bölgelerin de olumlu yönde etkilenmesi hedeflenmektedir. Programlarda, kent merkezi hedef alınarak hazırlanmakta ve uygulanmaktadır.
2007–2013 yıllarını kapsayan 9. Kalkınma Planı’nda yer alan cazibe merkezleri belirlenirken, 2004 yılında DPT’nin hazırlamış olduğu “İlçelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması” esas alınmıştır. Bu seçimde; nüfus kriteri, hizmet sektöründeki istihdam oranı kriteri, havaalanı kriteri, üniversite kriteri, coğrafi bölge kriteri gibi kriterler belirleyici olmuştur. Sıralanan bu kriterler esas alınarak DPT tarafından 12 Cazibe Merkezi belirlenmiştir. Bu cazibe merkezleri; Malatya, Elazığ, Erzurum, Van, Gaziantep, Diyarbakır, Şanlıurfa, Samsun, Trabzon, Konya, Kayseri ve Sivas’tır.
CMDP; pilot uygulama olarak 2008 yılında Diyarbakır’da başlatılmıştır. Daha sonra, 2010 yılında Erzurum, Şanlıurfa ve Van İlleri programa dahil edilmiş olup diğer illerde cazibe merkezi uygulamasına henüz geçilmemiştir.
Programın Yasal Dayanağı:
31.12.2010 tarih ve 27802 sayılı Mükerrer Resmi Gazete’de yayımlanan 6091 sayılı 2011 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu’nun E Cetvelinin 17 inci maddesine, 641 sayılı Kalkınma Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 2 inci maddesinin (ı) bendine ve 28.10.2010 tarih ve 27743 sayılı Mükerrer Resmi Gazete’de yayımlanan 12.10.2010 tarih ve 2010/966 sayılı 2011 Yılı Programının Uygulanması, Koordinasyonu ve İzlenmesine Dair Bakanlar Kurulu Kararı Eki 2011 Yılı Programı hükümlerine dayanılarak hazırlanan “Cazibe Merkezlerini Destekleme Programı Diyarbakır, Erzurum, Şanlıurfa ve Van Uygulaması 2011 Yılı Ödeneğinin İl Bazında Dağılımı, Kullandırılması, İzlenmesi ve Denetimine İlişkin Esas ve Usullere Dair Karar”, Başbakanlık Yüksek Planlama Kurulu’nun 28.12.2011 tarih ve 2011/43 nolu kararı ile kabul edilmiştir.
Bu kararın 24 üncü maddesiyle, Cazibe Merkezlerini Destekleme Programı (CMDP) kapsamında desteklenen projelerin yerel düzeyde izlenmesi ve değerlendirilmesi görevi Karacadağ Kalkınma Ajansına verilmiştir.
Programın Amacı:
Cazibe Merkezlerini Destekleme Programı’nın uzun dönemli genel amacı; cazibe merkezinde gerçekleşen sosyo-ekonomik kalkınmanın çevre merkezlere yayılması ile birlikte, ulusal düzeyde bölgesel gelişmişlik farklarının azaltılmasına katkıda bulunmaktır.
Cazibe Merkezlerini Destekleme Programı’nın temel amacı ise; “görece az gelişmiş bölgelerde, büyüme ve çevrelerine hizmet verme potansiyeli yüksek kent merkezlerine sağlanan stratejik desteklerle, söz konusu kent merkezlerinin ekonomik kalkınmasına ivme kazandırılması ve nihayetinde kalkınmanın çevre merkezlere de yayılarak iç göçün kendi bölgesi içinde tutulmasıdır”.
CMDP, “pilot İl” olarak seçilen Diyarbakır’da 2008 yılında başlatılmış olup 2008-2010 döneminde toplam 17 projeye 47.291.603,15 TL destek sağlanmıştır. Bu projelerin uygulaması tamamlanmıştır.
2011 yılı Cazibe Merkezlerini Destekleme Programı’nın (CMDP) Diyarbakır ve Şanlıurfa uygulaması için 39.447.366,00 TL kaynak, iki il için eşit miktarda kullanılmak üzere Ajansımıza aktarılmıştır.
Bu program kapsamında tarihi ve kültürel değerlerin korunarak turizme kazandırılması amacıyla, büyük altyapı projeleri uygulanmakta olup hâlihazırda Diyarbakır’da 6 ve Şanlıurfa’da 2 projenin uygulaması devam etmektedir.
Uygulaması devam eden projeler ile bunların bütçe büyüklükleri aşağıdaki tablolarda yer almaktadır.
2007-2013 dönemini kapsayan Dokuzuncu Kalkınma Planı’nda, “Cazibe Merkezleri Programı”ndan bahsedilmektedir. Kalkınma Bakanlığı tarafından hazırlanan Cazibe Merkezlerini Destekleme Programı, “büyüme kutupları teorisi”nden hareketle oluşturulmuştur. Söz konusu teori, sınırlı olan ulusal kaynakların ülke genelinde eşit biçimde dağıtılamayacağı düşüncesi ile belirli merkezlerin seçilmesi ve yatırımların bu merkezlerde yoğunlaştırılmasını öngörmektedir. Büyüme kutuplarına yapılacak yatırımlar ile ekonomik hareketliliğin başlaması; ölçek ekonomisi ve yığılma ekonomilerinden kaynaklanan pozitif dışsallıklar ile sürekliliğin sağlanması ve çevresindeki bölgelerin de olumlu yönde etkilenmesi hedeflenmektedir. Programlarda, kent merkezi hedef alınarak hazırlanmakta ve uygulanmaktadır.
2007–2013 yıllarını kapsayan 9. Kalkınma Planı’nda yer alan cazibe merkezleri belirlenirken, 2004 yılında DPT’nin hazırlamış olduğu “İlçelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması” esas alınmıştır. Bu seçimde; nüfus kriteri, hizmet sektöründeki istihdam oranı kriteri, havaalanı kriteri, üniversite kriteri, coğrafi bölge kriteri gibi kriterler belirleyici olmuştur. Sıralanan bu kriterler esas alınarak DPT tarafından 12 Cazibe Merkezi belirlenmiştir. Bu cazibe merkezleri; Malatya, Elazığ, Erzurum, Van, Gaziantep, Diyarbakır, Şanlıurfa, Samsun, Trabzon, Konya, Kayseri ve Sivas’tır.
CMDP; pilot uygulama olarak 2008 yılında Diyarbakır’da başlatılmıştır. Daha sonra, 2010 yılında Erzurum, Şanlıurfa ve Van İlleri programa dahil edilmiş olup diğer illerde cazibe merkezi uygulamasına henüz geçilmemiştir.
Programın Yasal Dayanağı:
31.12.2010 tarih ve 27802 sayılı Mükerrer Resmi Gazete’de yayımlanan 6091 sayılı 2011 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu’nun E Cetvelinin 17 inci maddesine, 641 sayılı Kalkınma Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 2 inci maddesinin (ı) bendine ve 28.10.2010 tarih ve 27743 sayılı Mükerrer Resmi Gazete’de yayımlanan 12.10.2010 tarih ve 2010/966 sayılı 2011 Yılı Programının Uygulanması, Koordinasyonu ve İzlenmesine Dair Bakanlar Kurulu Kararı Eki 2011 Yılı Programı hükümlerine dayanılarak hazırlanan “Cazibe Merkezlerini Destekleme Programı Diyarbakır, Erzurum, Şanlıurfa ve Van Uygulaması 2011 Yılı Ödeneğinin İl Bazında Dağılımı, Kullandırılması, İzlenmesi ve Denetimine İlişkin Esas ve Usullere Dair Karar”, Başbakanlık Yüksek Planlama Kurulu’nun 28.12.2011 tarih ve 2011/43 nolu kararı ile kabul edilmiştir.
Bu kararın 24 üncü maddesiyle, Cazibe Merkezlerini Destekleme Programı (CMDP) kapsamında desteklenen projelerin yerel düzeyde izlenmesi ve değerlendirilmesi görevi Karacadağ Kalkınma Ajansına verilmiştir.
Programın Amacı:
Cazibe Merkezlerini Destekleme Programı’nın uzun dönemli genel amacı; cazibe merkezinde gerçekleşen sosyo-ekonomik kalkınmanın çevre merkezlere yayılması ile birlikte, ulusal düzeyde bölgesel gelişmişlik farklarının azaltılmasına katkıda bulunmaktır.
Cazibe Merkezlerini Destekleme Programı’nın temel amacı ise; “görece az gelişmiş bölgelerde, büyüme ve çevrelerine hizmet verme potansiyeli yüksek kent merkezlerine sağlanan stratejik desteklerle, söz konusu kent merkezlerinin ekonomik kalkınmasına ivme kazandırılması ve nihayetinde kalkınmanın çevre merkezlere de yayılarak iç göçün kendi bölgesi içinde tutulmasıdır”.
CMDP, “pilot İl” olarak seçilen Diyarbakır’da 2008 yılında başlatılmış olup 2008-2010 döneminde toplam 17 projeye 47.291.603,15 TL destek sağlanmıştır. Bu projelerin uygulaması tamamlanmıştır.
2011 yılı Cazibe Merkezlerini Destekleme Programı’nın (CMDP) Diyarbakır ve Şanlıurfa uygulaması için 39.447.366,00 TL kaynak, iki il için eşit miktarda kullanılmak üzere Ajansımıza aktarılmıştır.
Bu program kapsamında tarihi ve kültürel değerlerin korunarak turizme kazandırılması amacıyla, büyük altyapı projeleri uygulanmakta olup hâlihazırda Diyarbakır’da 6 ve Şanlıurfa’da 2 projenin uygulaması devam etmektedir.
Uygulaması devam eden projeler ile bunların bütçe büyüklükleri aşağıdaki tablolarda yer almaktadır.
| Tablo 1: CMDP KAPSAMINDA DİYARBAKIR'DA UYGULANAN PROJELER | |||||
| Sıra | Proje Kodu | Proje Adı | Proje Sahibi | Projenin Amacı | Bütçesi (TL) |
| 1 | TRC2-11-CMDP/0003 | Şeyh Mattahar Cami Minaresi (Dört Ayaklı Minare) Restorasyon Projesi | Diyarbakır Valiliği | Proje ile, Diyarbakır İli Merkez Sur İlçesi, Kentsel Sit Alanı içinde kalan ve Savaş Mahallesi’nde bulunan tapunun 35 pafta 381 ada 6 nolu parseline kayıtlı, mülkiyeti Şeyh Muhattar Vakfı’na tescilli, Anadolu’nun tek dört ayaklı minare örneği olan 4 Ayaklı Minarenin restorasyonunun yapılması amaçlanmıştır. | 566.867,55 |
| 2 | TRC2-11-CMDP/0005 | Diyarbakır Kültürel Mirasının Projelendirilmesi | Diyarbakır Kültür Turizm İl Müdürlüğü | Proje ile, Diyarbakır sur duvarlarının ve 26 adet burcun, Paşa ve Çardaklı Hamamları ve 4 adet Diyarbakır sokağının sağlıklaştırılması kapsamında rölöve, restitüsyon ve restorasyon proje çizimlerinin yapılması amaçlanmıştır | 3.413.429,40 |
| 3 | TRC2-11-CMDP/0006 | Diyarbakır Evlerinin Turizme Kazandırılması Projesi | Diyarbakır Kültür Turizm İl Müdürlüğü | Proje ile, Diyarbakır evlerine güzel bir örnek teşkil eden Sait Paşa (Süleyman Nazif) Konağının kamulaştırma işi ve rölöve, restitüsyon ve restorasyon projelerinin hazırlanması amaçlanmıştır. | 2.118.400,00 |
| 4 | TRC2-11-CMDP/0007 | Ulu Cami ve Hanlar Çevresi Renovasyon Projesi | Diyarbakır Kültür Turizm İl Müdürlüğü | Proje ile, il turizmi açısından büyük bir öneme sahip olan Ulu Cami ve Hanlar Bölgesi çevresinin tarihi dokusunun daha iyi teşhir edilmesi için renovasyon (rehabilitasyon) projesinin çizimi amaçlanmaktadır. | 694.131,98 |
| 5 | TRC2-11-CMDP/0008 | Diyarbakır Surlarının Turizme Kazandırılması Projesi | Diyarbakır Kültür Turizm İl Müdürlüğü | Proje ile, 4 adet burcun restorasyon uygulaması yapılması ve toplamda 3.962 m2’lik sur duvarı onarımının yapılması amaçlanmaktadır. | 7.117.951,42 |
| 6 | TRC2-11-CMDP/0009 | Diyarbakır Kültürel Mirasının Tanıtımı | Diyarbakır Valiliği | Proje ile, Diyarbakır merkezinin ve turizm potansiyeline sahip ilçelerinin değişik argüman ve etkinliklerle tanıtımı sağlanması amaçlanmıştır. | 2.812.000,00 |
| TOPLAM: | 16.722.780,35 | ||||
| Tablo 2: CMDP KAPSAMINDA ŞANLIURFA’DA UYGULANAN PROJELER | |||||
| Sıra | Proje Adı | Proje Sahibi | Projenin Amacı | Bütçesi (TL) | |
| 1 | Kale Eteğinin Turizme Kazandırılması Projesi | Şanlıurfa İl Özel İdaresi | Kale ve çevresinde antik roma dönemine ait mağaralar ve içerisinde kaya mezarları bulunmaktadır. Kale eteğindeki alan Koruma İmar Planına göre yeşil alan olup arkeolojik sit alanıdır. Proje kapsamında Kale eteğinde yapılacak çevre düzenlemeleri ve altyapı hizmetleri ile Edessa Antik Kentine ait kaya mezarları ve kalıntılar ortaya çıkarılacaktır. Bu önemli tarihi alan turizme kazandırılarak kültür turizmi amaçlı Şanlıurfa’ya gelen turistler için yeni bir turistik mekân yaratılmış olacaktır. | 25.922.565,55 | |
| 2 | Sokak Cephe İyileştirme ve Kültür Adası Projesi | Şanlıurfa İl Özel İdaresi | Proje kapsamında, 13 adet yöresel mimariyle yapılmış konağın kamulaştırılarak birleştirilip butik otele dönüştürülmesi ve 73 tarihi sokakta sokak sağlıklaştırılması yapılması, bu sokaklarda ikamet eden vatandaşlara yönelik çeşitli meslek edindirme eğitimleri verilmesi hedeflenmektedir. | 21.021.200,00 | |
| TOPLAM: | 46.943.765,66 | ||||
